3- TRAFİK VE ÇEVRE BİLGİSİ-1
yaglideresurucukursu.com Yağlıdere Sürücü Kursu İnternet Sitesi
TRAFİK VE ÇEVRE BİLGİSİ
1.BÖLÜM
GENEL TANIMLAR
A-TRAFİK İLE İLGİLİ TANIMLAR
TRAFİK: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.
KARAYOLU (YOL): Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır.
ARAÇ: Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
TAŞIT: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır.
Motorlu Taşıt: Makine gücü ile yürütülenlere,
Motorsuz Taşıt: İnsan veya hayvan gücü ile yürüyenlere,
Ticari Taşıt: Bir kazanç sağlamak için kullanılanlara,
Hususi Taşıt: Ticari kazanç sağlama amacı olmayanlara,
Resmi Taşıt: Resmi amaçla kullanılanlara,
Resmi Ticari Taşıt: Resmi ve ticari nitelik taşıyan araçlara denir.
SÜRÜCÜ: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı sevk ve idare eden kişidir.
ŞOFÖR: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişidir.
ARAÇ SAHİBİ: Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.
İŞLETEN: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracı uzun süreli kiralama, ariyet veya rehini gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir.
YOLCU: Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir.
HİZMETLİ: Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir.
TRAFİK İŞARETLERİ: Trafiği düzenleme amacı ile;
1- Trafik zabıtası veya diğer yetkililerin yaptıkları işaretler,
2- Işıklı ve sesli işaretler,
3- İşaret levhaları,
4- Yer işaretleridir.
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamasıdır.
GEÇİŞ HAKKI: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanma sırasındaki öncelik hakkıdır.
DURMA: Araçların; görevli kişilerce verilen dur emrinde, sesli, işaretli dur emrinde veya kırmızı ışıkta, işaret levhalarına uyularak veya önündeki araçların durması ve arıza halleri gibi her türlü trafik mecburiyeti nedeni ile aracın durdurulmasıdır.
DURAKLAMA: Durma halleri dışında yolcu indirip bindirmek, yük yüklemek veya boşaltmak veya beklemek amacı ile araçların kısa süre için durdurulmasıdır.
Duraklama, bekleme amacı ile yapılırsa, bunun süresi en çok 5 dakikadır.
Bu sürenin geçirilmesi park etme sayılır.
PARK ETME: Araçların durma ve duraklama halleri dışında, genelde uzun süreli bekletilmek üzere bırakılmasıdır.
TRAFİK KAZASI: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma veya zararla sonuçlanmış olaydır.
MÜLK: Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzel kişilere ait olan taşınmaz mallardır.
 |
YERLEŞİM YERİ (BİRİMİ): Kendisine ulaşan karayolları üzerinde sınırının başlangıcı ve bitimi bir işaret levhası ile belirlenmiş olan yerleşme, çalışma ve barınma amacı ile insanların yararlandıkları yapı ve tesislerin bir arada bulunduğu ve karayolu trafiğine etkileri tespit edilmiş ve idari taksimatla belirlenmiş olan il, ilçe, köy veya mezra gibi yerlerdir.
 |
YAYA: Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareketsiz veya hareket halinde bulunan insandır.
 |
TRAFİKTEN MEN: Trafik zabıtasınca, kanunda belirtilen hallerde araç ile ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır.
B-KARAYOLU İLE İLGİLİ TANIMLAR
KARAYOLU YAPISI: Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, altında veya yukarısındaki; ada, ayırıcı, oto korkuluk, istinat duvarı, köprü, tünel, menfez ve benzeri yapılardır.
KARAYOLU SINIR ÇİZGİSİ: Kamulaştırma yoluyla veya kanunlarla kamuya terk veya tahsis edilmiş karayolunda, mülkle olan sınır çizgisi, diğer karayollarında, yarmada, şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa şev üstü kenarı, dolguda şev etek çizgisi, yaya yolu ayrılmış karayolunda ise, yaya yolunun mülkle birleştiği çizgidir.
İKİ YÖNLÜ KARAYOLU: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiğince kullanıldığı karayoluna denir.
TEK YÖNLÜ KARAYOLU: Karayolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanılmasına denir.
BÖLÜNMÜŞ KARAYOLU: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun, bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur.
BAĞLANTI YOLU: Taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve tek yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır.
ERİŞME KONTROLLÜ KARAYOLU (Otoyol): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur.
TAŞIT YOLU (KAPLAMA): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır.
BİSİKLET YOLU: Karayolunun sadece bisikletliler için ayrılan kısmıdır.
GEÇİŞ YOLU: Araçların karayolundan bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun karayolu üzerinde bulunan kısmına denir.
YAYA YOLU (Yaya Kaldırımı): Karayolunun taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısımdır.
BANKET: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.
PLATFORM: Karayolunun, taşıt yolu (kaplama) ile yaya yolu kaldırım veya banketinden oluşan kısmıdır.
ANAYOL: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur.
TALİ YOL: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından bağlandığı yoldan daha az önemde olan yola denir.
TEHLİKELİ EĞİM: Araçların emniyetle seyrine devamı için, vites küçültmeyi gerektiren uzunluk veya açıdaki yol eğimidir.
KAVŞAK: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır.
KAVŞAK ORTAK ALANI: Kavşaklarda kavşağı teşkil eden kollardan ayrı ayrı yaklaşıldığında, kavşaktaki geometrik veya fiziki değişikliğin başladığı çizgiler ile çevrelenmiş alandır.
YAYA GEÇİDİ: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır.
OKUL GEÇİDİ: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için, taşıt yolundan ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır.
ALT GEÇİT: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini sağlayan yapıdır.
ÜST GEÇİT: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan yapıdır.
DEMİRYOLU GEÇİDİ (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.
ADA: Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacı ile yapılmış olan, araçların bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır.
AYIRICI: Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran bir taraftaki taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı, trafik tertibatı veya gereçtir.
ŞERİT: Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yolunun çizgilerle ayrılmış bölümüne denir.
PARK YERİ (Otopark): Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır.Karayolu Üzeri Park yeri: Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yeridir.
Karayolu Dışı Park Yeri: Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir.
DURAK: Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri indirmek ve bindirmek için durakladıkları, işaretlerle belirlenmiş yerlerdir.
AKARYAKIT İSTASYONU: Araçların akaryakıt, yağ ve basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının karşılandığı yerdir.
MUAYENE İSTASYONU: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli bulunan yerdir.
ARAÇ TARTI İSTASYONU: Araçların yüklü veya yüksüz olarak tartıldığı yerdir.
C-ARAÇLAR İLE İLGİLİ TANIMLAR
OTOMOBİL: Sürücü dahil en fazla dokuz 9 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Taksi ve Taksi Dolmuş da bu sınıfa dahildir.
OTOBÜS: Yolcu taşımacılığında kullanılan sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan motorlu taşıttır. Troleybüsler de bu sınıfa dahildir. Sürücüsü dahil oturma yeri (17)’yi aşmayan otobüslere minibüs denir.
KAMYONET: Azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramı (3,5 tonu) geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Sürücü ve yanındaki oturma yerleri dışında başka oturma yeri de bulunabilen, sürücü bölümü gövde ile birleşik kamyonetlere panelvan denir.
KAMYON: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı (3,5) tondan fazla olan ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır.
ÇEKİCİ: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu araçtır.
ARAZİ TAŞITI: Yolcu veya yük taşıyacak şekilde imal edilmiş, bütün tekerlekleri motordan güç alabilen motorlu taşıttır.
MOTOSİKLET: Azami tasarım hızı 45 km/saatten ve silindir kapasitesi 50 santimetreküpten fazla olan sepetli veya sepetsiz iki veya üç tekerlekli motorlu taşıtlar ve net motor gücü 15 kilovatı aşmayan, net ağırlığı 400 kilogramı aşmayan, yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır.
Bunlardan karoseri yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli motosikletlere yük motosikleti (triportör) denir.
MOTORLU BİSİKLET (Moped): Azami hızı saatte 45 kilometreyi geçemeyen, silindir hacmi 50 santimetre küpü geçmeyen, elektrik motorlu ise azami nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen, iki veya üç tekerlekli taşıtlar ile aynı özelliklere sahip net ağırlığı 350 kg aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır.
Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz.
BİSİKLET: Üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz taşıtlardır.
Azami gücü 0,25 kilovatı geçmeyen, hızlandıkça gücü düşen ve hızı en fazla 25 km/saate ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen sonra gücü tamamen kesilen elektrikli bisikletler de bu sınıfa girer.
LASTİK TEKERLEKLİ TRAKTÖR (LTT): Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari amaçla kullanılmayan tarım aracıdır.
İŞ MAKİNELERİ: Paletli veya madeni tekerlekli traktör, biçerdöver ve yol yapım makineleri, tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan, iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılmayan motorlu araçlardır.
TRAMVAY: Genellikle yerleşim birimleri içerisinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarıdan sağlayan araçtır.
ÖZEL AMAÇLI TAŞIT: Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye, ambulans, naklen yayın ve kayıt (radyo, sinema, televizyon), kütüphane, motorlu karavan, zırhlı araç, araştırma, cenaze araçları ile bozuk veya hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek, taşımak veya kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan motorlu araçtır.
OKUL TAŞITI (Okul Servis Aracı): Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan araçtır.
KAMU HİZMETİ TAŞITI: Kamu hizmeti için yük veya yolcu taşıması yapan araçtır.
RÖMORK: Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır.
YARI RÖMORK: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur.
HAFİF RÖMORK: Azami yüklü ağırlığı 750 kg. geçmeyen römorktur.
TAŞIT KATARI: Birbirine bağlanmış en çok iki römorktan oluşan taşıttır.
TAŞIMA SINIRI (Kapasite): Bir aracın güvenle taşıyabileceği en çok yük ağırlığı veya yolcu ve hizmetli sayısıdır.
GABARİ: Araçların, yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçüdür.
AZAMİ AĞIRLIK: Taşıtın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığıdır.
YÜKSÜZ AĞIRLIK: Üzerinde insan veya yük bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşıması zorunlu alet ve donanımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.
YÜKLÜ AĞIRLIK: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
DİNGİL AĞIRLIĞI: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden, karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır.
AZAMİ DİNGİL AĞIRLIĞI: Araçların karayolu yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır.
AZAMİ TOPLAM AĞIRLIK: Araçların karayollarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır.
HIZ SINIRLAYICI: Belirtilen değere göre araç hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda etmek olan bir cihazdır.